Χαιρετισμός του Πρύτανη Καθηγητή Μ.-Α. Δημόπουλου στην εκδήλωση για τα 90 χρόνια του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίων Αθηνών

Κυρίες και κύριοι,

 

Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή παρευρίσκομαι απόψε στην εκδήλωση για τα 90 χρόνια του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο και αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του διακεκριμένου,  «δημόσιου» Προτύπου σχολείου, που όλοι επιθυμούμε και επιδιώκουμε, για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Και αυτό δεν το αναφέρω χάριν ευγενείας αλλά μετά λόγου γνώσεως, ως απόφοιτος ενός άλλου ιστορικού και σημαντικού Προτύπου Σχολείου, της Βαρβακείου Σχολής.

Τα δημόσια Πρότυπα Σχολεία όπως το Πειραματικό του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Βαρβάκειο, η Ζωσιμαία των Ιωαννίνων, η Ιωνίδειος Σχολή, η Ευαγγελική Σχολή και τόσα άλλα αποτέλεσαν και αποτελούν την ατμομηχανή της Ελληνικής Δημόσιας Εκπαίδευσης.

Τα Σχολεία αυτά είναι νησίδες «αριστείας» και εκπαιδευτικής καινοτομίας.  Η αριστεία στην εκπαίδευση βεβαίως δεν αφορά τους «λίγους και εκλεκτούς»,  ούτε αποτελεί σινιάλο ελιτιστικής ιδεολογίας που αδιαφορεί ή και θυσιάζει τους πολλούς.  Η αριστεία στην εκπαίδευση ενσωματώνει άμιλλα – αξιοκρατία – προσπάθεια – δημιουργία – εξωστρέφεια και διαφάνεια.

Και αυτά τα Σχολεία, συνέβαλλαν αποφασιστικά σε αυτή την κατεύθυνση, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές τους, ανεξαρτήτως τάξης και εισοδήματος, αλλά και τις προϋποθέσεις και τις δυνατότητες  για ανοδική κοινωνική κινητικότητα.

Η πλειοψηφία των αποφοίτων των δημόσιων αυτών σχολείων διαχρονικά ασχολείται κυρίως με τη θεραπεία των επιστημών και των τεχνών, με επαγγέλματα που στηρίζουν αποτελεσματικά την κοινωνία και τις ανάγκες της (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, πληροφορικοί κλπ.), αλλά και σε θέσεις ευθύνης στο Δημόσιο, στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο και στην πολιτική.

Από τα σχολεία αποφοίτησαν και θα αποφοιτούν πολιτικοί ΟΛΩΝ των αποχρώσεων του δημοκρατικού τόξου.

Δια τούτο είναι ιδιαίτερη χαρά για εμάς που ζούμε και εργαζόμαστε στο αρχαιότερο και πλέον ιστορικό Πανεπιστήμιο της χώρας μας, να γιορτάζουμε μαζί σας τα 90 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας και προσφοράς ενός τέτοιου σχολείου:

Του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών,  του δικού μας σχολείου, επιτρέψτε μου να πω, γιατί έτσι το νοιώθουμε.

Η σχέση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών θεμελιώθηκε πριν από 90 χρόνια σαν αποτέλεσμα πολυετών προσπαθειών του αείμνηστου Καθηγητή της Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ακαδημαϊκού Νικολάου Εξαρχόπουλου. Το Σχολείο αυτό αποτέλεσε το Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής της έδρας της Παιδαγωγικής, ώστε η σχέση του με το Πανεπιστήμιο να είναι συνεχής και οργανική. Η ίδρυσή του το 1929  ήταν η μεγάλη καινοτομία στη δημόσια εκπαίδευση, όχι μόνο της εποχής εκείνης, αλλά και στα μεταπολεμικά χρόνια.

Το σχολείο,  αξίζει να αναφέρω, ότι είχε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα συγκριτικά με τα άλλα σχολεία της εποχής, τόσο ως προς τη λειτουργία του (ενιαία διεύθυνση δημοτικού –γυμνασίου) όσο και ως προς την αγωγή που προσέφερε στους μαθητές του, με κυριότερα χαρακτηριστικά την καλλιέργεια οικογενειακής ατμόσφαιρας στις σχέσεις μαθητών δασκάλων, τη γνώση της ψυχοσωματικής υπόστασης των μαθητών, τη φροντίδα για την κοινωνική εξέλιξη κάθε παιδιού και εφήβου και, τέλος, την ελευθερία έκφρασης και την αυτενέργεια των μαθητών κατά τη διδασκαλία.

Στο Πειραματικό γινόταν παρακολούθηση τόσο της σωματικής (σωματικές μετρήσεις) όσο και της νοητικής κατάστασης (μετρήσεις βαθμού νοημοσύνης, αναλυτικά ψυχογραφήματα) των μαθητών. Κάθε μαθητής του σχολείου διέθετε ατομικό φάκελο, στον οποίο φυλάσσονταν όλα τα σχετικά με αυτόν στοιχεία (δελτίο υγείας, ελεύθερα κείμενα- εκθέσεις του, πληροφορίες για τον μαθητή που κατέθεταν οι γονείς του, απαντήσεις σε ερωτηματολόγια, εργασίες, επιστολές κ.ά.).

Επίσης από το 1930 οργανώθηκε ο –πρωτοποριακός για την εποχή- θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων των τάξεων.

Το Σχολείο διατηρώντας άρρηκτους δεσμούς με το Πανεπιστήμιο μέσω του εκάστοτε Επόπτη-Καθηγητή της Παιδαγωγικής μέχρι πρόσφατα, αναδείχθηκε στο πέρασμα του χρόνου σε ένα πρότυπο σχολείο αριστείας στην εκπαίδευση, με αποτέλεσμα πολλοί απόφοιτοί του να γίνουν αργότερα μέλη της πανεπιστημιακής μας κοινότητας και γενικά της ακαδημαϊκής κοινότητας της Χώρας μας, αλλά και κορυφαίων Πανεπιστημίων άλλων χωρών.

Για την ιστορία, θα αναφέρω ότι τρεις από τους πρωθυπουργούς που ανέλαβαν τα ηνία της χώρας μας από το 1981 μέχρι σήμερα αποφοίτησαν από το σχολείο αυτό. Με χρονολογική σειρά: ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1937, ο Κώστας Σημίτης το 1954 και ο Κώστας Καραμανλής το 1974.

Αρκετοί ακόμη πολιτικοί από όλους τους χώρους, που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν τη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας μας, κάθισαν στα θρανία του ιστορικού αυτού σχολείου, όπως οι Ιωάννης Βαρβιτσιώτης και Λεωνίδας Κύρκος, αλλά και μαθητές που αργότερα ακολούθησαν λαμπρή καριέρα σε όλο το φάσμα των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, όπως οι Νίκος Πουλαντζάς, Νίκος Κούνδουρος, Χαράλαμπος Σαββάκης, Νίκος Αλιβιζάτος, Νίκος Σκουτερόπουλος κ.ά.

Ο νομικός δεσμός του Πανεπιστημίου Αθηνών με το Σχολείο σήμερα δεν υφίσταται αλλά η ποιότητα της παρεχόμενης σε αυτό εκπαίδευσης και αντίστοιχα του εκπαιδευτικού προσωπικού του επιβάλλεται να διατηρηθεί στο ύψος που είχε καταταγεί ως ένα πρότυπο και καινοτόμο Σχολείο.

Ο στόχος κάθε φιλόδοξης δημοκρατικής Πολιτείας πρέπει να είναι το να βελτιωθεί και να αναβαθμισθεί το καλό δημόσιο σχολείο, ώστε να υπάρχουν για όλους ίσες ευκαιρίες.

Στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, δίνουμε καθημερινά ένα σημαντικό αγώνα για την ανάδειξη και την προβολή της έρευνας, της καινοτομίας και της αριστείας, με εκδηλώσεις, υποστηρικτικές δράσεις και συνεργασίες, κάτι που αποτυπώνεται και στη θέση του Ιδρύματος στις διεθνείς κατατάξεις.

Στο πλαίσιο αυτό δεσμευόμαστε στην ενδυνάμωση των σχέσεων συνεργασίας και αλληλεπίδρασης με το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, την εκπαιδευτική κοινότητα και τους Αποφοίτους του.

Παράδειγμα αυτής της καλής συνεργασίας αποτελεί η υποστήριξη του Πανεπιστημίου μας στη δημιουργία και λειτουργία του Ιστορικού Αρχείου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου  Αθηνών.

Εύχομαι από καρδιάς στον Σύλλογο των Αποφοίτων του Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Αθηνών να γιορτάσει και τα 100 και περισσότερα χρόνια λειτουργίας του ιστορικού και πρωτοπόρου Σχολείου τους,  και στο Σχολείο να διατηρηθεί ως υπόδειγμα στη δημόσια εκπαίδευση της Ελλάδας.

 

Χρόνια Πολλά