Βασίλης Ασημομύτης
Φιλόλογος, Θεολόγος, Ιστορικός τ. Καθηγητής της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής
Η βασική θέση των μαθητών και των καθηγητών της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής είναι ότι το σχολείο δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στο γνωστικό υλικό που παρέχει, αλλά να ευνοεί μέσα σ’ ένα κλίμα ελευθερίας και συνεργασίας κάθε δημιουργική προσπάθεια των παιδιών στο χώρο της τέχνης και γενικότερα της έκφρασης.
ε γνωρίζουμε τι γινόταν στη Βαρβάκειο Σχολή στον τομέα αυτό, πριν από την καταστροφή του 1944, αντιλαμβανόμαστε, όμως, τις δύσκολες συνθήκες που βρέθηκε όταν ήταν φιλοξενούμενο σε διάφορα σχολεία. Από τη στιγμή που εγκαταστάθηκε στο κτίριο της Γερμανικής Σχολής (Ασκληπιού και Αραχώβης)άρχισε να κινείται’ έντονα στο χώρο της πολιτιστικής και πολιτισμικής έκφρασης.
Μέσα στα τελευταία 25 χρόνια, όταν τη διεύθυνση του Βαρβακείου ανέλαβε η άξια επιστήμων και άνθρωπος κυρία Πανώρια Ρέλια, έγιναν πάρα πολλές εκδηλώσεις, κυρίως εκθέσεις, μουσικές συναυλίες και επίσημοι εορτασμοί.
Η πρώτη σπουδαία εκδήλωση στάθηκε η έκθεση έργων λαϊκής τέχνης και κειμηλίων της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής, με τη συνεργασία του Ε’ Λυκείου Θηλέων Αθηνών στην Εθνική Πινακοθήκη (22-30 Μαρτίου 1979) στα πλαίσια των εκδηλώσεων “Ελληνική Παράδοση”. Τα σχόλια του Τύπου, τότε, ήταν ιδιαίτερα επαινετικά.
Ακολουθεί…
Ακολουθεί η εκδήλωση για τα 100 χρόνια από το θάνατο του εθνικού και πολιτικού άνδρα, ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, που πραγματοποιήθηκε την 21η Ιανουαρίου 1980 στην αίθουσα της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι μαθητές χρησιμοποίησαν όλα τα αισθητικά μέσα, λόγο, εικόνα, μουσική και δραματοποίηση για να εκφραστούν τιμώντας τον Ποιητή. Μέσα στο Μάρτη του ίδιου χρόνου παρουσιάστηκε η ‘Εκθεση Σχεδίου και Ζωγραφικής των μαθητών του Βαρβακείου που οργανώθηκε από τους μαθητές με τη συμπαράσταση του καθηγητή του κ. Μήτσο. Με την ευκαιρία εκείνη, η Διευθύντρια κα Πανώρια Ρέλια τόνισε πως είναι απαραίτητο να θεμελιώσουμε στο σχολικό σύστημα την καλλιτεχνική παιδεία μεθοδικά. Η Εκθεση αυτή που παρουσιάστηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (17-3- 80) υπήρξε, όπως τόνισε ο Τύπος (περ. ΑΝΤΙ, τ. 151,9-5-80), μια πρόσφορη στιγμή για την εκπαίδευση.
Τον ίδιο χρόνο, 1980, η Βαρβάκειος Πρότυπος Σχολή αρχίζει τις μουσικές εκδηλώσεις της. Η πρώτη συναυλία ήταν αφιερωμένη στο Rock. Το συγκρότημα “CHANGE” (Αλλαγή) που δημιουργήθηκε από τη μαθητική κοινότητα της Α3 Λυκείου της Β.Π.Σ. Σύμφωνα με το περιοδικό ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΞΠΡΕΣ στη συναυλία ήταν όλοι τους ανεπανάληπτοι, εντυπωσίασαν και καταχειροκροτήθηκαν.
Κινητήρια δύναμη του μαθητικού γκρουπ υπήρξε αναμφισβήτητα ο Τάκης Φαραζής, ένας άφθαστος μουσικός, όπως το απέδειξε με τον καιρό.
Θ’ ακολουθήσουν δύο άλλες συναυλίες στην Έκφραση ’80 και στο Τριανόν, στις οποίες τα έξι μουσικά συγκροτήματα τις αφιέρωσαν στην Ελληνική Μουσική και στο Rock. Ο μουσικοκριτικός Νίκος Τσάκαλος έγραψε τα εξής: “Με ομόνοια, αγάπη και χωρίς βεντετισμούς απέδειξαν τα παιδιά του Βαρβακείου ότι ξέρουν ν’ ακούνε, να παίζουν σωστή μουσική και ν’ αναπτύσσουν μουσική κίνηση τόσο έντονη, παρά το βάρος των σχολικών τους μαθημάτων.
Οι μουσικές εκδηλώσεις συνεχίστηκαν. Στη Μουσική Εκδήλωση της 9ης Δεκεμβρίου 1987 στο θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών ο Μουσικός ‘Ομιλος της Βαρβακείου Σχολής παρουσίασε ένα πρόγραμμα σε τρια μέρη: το Α’ μέρος ήταν αφιερωμένο στην Κλασική Μουσική και την Ποίηση, το Β’ στην Παραδοσιακή Ελληνική Μουσική και στο Γ’ μέρος στη Σύγχρονη Μουσική, όπου ο Τάκης Φαραζής, Πολιτικός Μηχανικός πια, έπαιξε τη σύνθεσή του “ΚΟΚΚΙΝΗ ΝΥΧΤΑ” πάνω σ’ ένα μουσικό θέμα του Βιετνάμ.
Από τις Μουσικές εκδηλώσεις ξεπετάχτηκαν σπουδαίοι μουσικοί, όπως ο ΦΑΡΑΖΗΣ ΤΑΚΗΣ, ο οποίος συνέθεσε και τη μουσική στην τραγωδία “Φιλοκτήτης” του Σοφοκλή, που παρουσίασαν οι συμμαθητές του. Σπουδαίος πιανίστας εξελίχθηκε ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΛΟΥΧΟΣ και ο ΠΕΤΡΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ. Τέλος ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, εξαίρετος βιολονίστας τότε, εξελίχθηκε σε σπουδαίο συνθέτη, αφού στον τελευταίο Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης” Δημήτρης Μητρόπουλος” πήρε το Δεύτερο Βραβείο.
Τον Δεκέμβρη του 1980 ιδρύθηκε ο Θεατρικός ‘Ομιλος της Βαρβακείου Σχολής. Η δημιουργία του συνδέεται με τη θεσμοθέτηση των πολιτιστικών εκδηλώσεων του σχολείου και την ένταξή τους στις δραστηριότητες των Μαθητικών Κοινοτήτων.
Πρώτο έργο επελέγη ο “Φιλοκτήτης” του Σοφοκλή για δύο λόγους: ο πρώτος, γιατί οι ήρωες και ο χορός είναι μόνον άνδρες και το σχολείο τότε ήταν αρρένων, και ο δεύτερος για το μήνυμα του έργου, ότι τις αιώνιες αξίες της αλήθειας, του δικαίου, του καλού, της θεοσέβειας μάχονται οι ‘αξίες” του ωφέλιμου, του χρήσιμου, του ευχάριστου.
Ο ‘Φιλοκτήτης” ευτύχησε να παιχτεί δύο χρονιές, το 1980-81 στο θέατρο “Καλουτά”, όπου την παρακολούθησαν οι Τάσος Λιγνάδης, ως υπεύθυνος του Υπουργείου Παιδείας για τα Θεατρικά, ο Αλέξης Μινωτής, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Υπουργός Ευάγγελος Αβέρωφ, ως απόφοιτος του Βαρβακείου. Την επόμενη χρονιά η μεγάλη ψυχή του πολιτισμού μας, η Μελίνα Μερκούρη ενέταξε την παράσταση στην ΕΚΦΡΑΣΗ ’82, δικό της δημιούργημα, παραχωρώντας το θέατρο” Λουζιτάνια”. Οι παραστάσεις έγιναν το Φεβρουάριο του 1982.
Τον “Φιλοκτήτη” ακολούθησε η “Ηλέκτρα” του ίδιου τραγικού ποιητή. Η παράστασή της έγινε το Μάρτη 1984 στο θέατρο “Ορφέας” της οδού Σταδίου, όπου συνέβη το εξής χαρακτηριστικό. Στην πρωινή παράσταση για τους μαθητές της Σχολής, ο Κάρολος Κουν που πήγαινε στο υπόγειο θέατρό του για τις πρόβες της “Ηλέκτρας” του Σοφοκλή, με τη Ρένη Πιτακή στον ομώνυμο ρόλο, είδε την προσέλευση και ρώτησε τον Υποδιευθυντή της Σχολής κ. Γεώργιο Αγγελινάρα τι συμβαίνει. Εκείνος απάντησε στον θεατράνθρωπο ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες του Βαρβακείου παρουσιάζουν την “Ηλέκτρα”. Τότε ο Κουν, αφού είδε τον Πρόλογο, κατέβηκε στο υπόγειο και έφερε την Πιτακή για να δει πώς νέα παιδιά έπαιζαν την τραγωδία στην οποία εκείνη θα πρωταγωνιστούσε το καλοκαίρι.
Η δημοσιογράφος κα Μαρία Καραβία ‘εγραψε στις 29 Μαρτίου του 1984 στον “ΤΗΛΕΦΟ” της “Καθημερινής” τα παρακάτω: “Αξίζει πάντως τον κόπο να δει κανείς την τραγωδία όπως την αντιλαμβάνονται αυτά τα παιδιά. Και ιδιαίτερα να παρακολουθήσει τους σωστούς και πόσο ελληνικούς τόνους που βρήκαν ορισμένοι πρωταγωνιστές. Και προπάντων η όμορφη δραματική Ηλέκτρα που κράτησε και το μεγαλύτερο μέρος του έργου. Τα παιδιά γράφουν στο πρόγραμμα πως με το θεατρικό εργαστήρι τους θέλουν να δυναμώσουν την πνοή της καλλιτεχνικής αγωγής μέσα στο σχολείο. “Να προσεγγίσουμε λένε τη θεατρική τέχνη με την προσωπική μας συμμετοχή ζώντας την ατμόσφαιρα της σκηνοθετικής θεατρικής δουλειάς και της τεχνικής φροντίδας που χρειάζεται για την προετοιμασία μιας παράστασης”.
Πρόκειται πράγματι για μια εμπειρία που συμπληρώνει πολύτιμα τη γενική παιδεία. Και θα πρόσθετα ότι δημιουργεί μέσα στο σχολείο αυξημένο και γενικότερο ενδιαφέρον, όπως απέδειξε στη χθεσινή παράσταση η θερμή αντιμετώπιση και των άλλων μαθητών, που δεν έπαιζαν, σ’ αυτούς που βρίσκονταν στη σκηνή.
Η Τρίτη μεγάλη προσπάθεια έγινε με τους “‘Ορνιθες” του Αριστοφάνη. Αυτό δεν ήταν παράσταση, ήταν πανηγύρι, γλέντι, ακόμη και στην προετοιμασία. Παρουσιάστηκε για δύο παραστάσεις στο θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών στις 18 Μαρτίου 1988. Ολόκληρη η παράσταση κινηματογραφήθηκε από την Εκπαιδευτική Τηλεόραση του Εθνικού Καναλιού. Ποια εντύπωση έκανε η παράσταση; Να, τι έγραψε ο μεγάλος μας μουσικοσυνθέτης κο Χρήστος Λεοντής στα “ΝΕΑ” τότε: “Μια παράσταση ‘:Ορνιθες του Αριστοφάνη είδα παιγμένη από τους μαθητές του Βαρβακείου. Ένα δύο καθηγητές τους ήσαν …”οι τρελοί”. Αυτοί που επί τρεις-τέσσερις μήνες δεν κοιμόντουσαν, που τα σαββατοκύριακά τους έτρεχαν λαχανιασμένοι στις πρόβες, στα κοστούμια, στο σκηνικό…Δεν ησύχασαν. Δεν περίμεναν τους “άλλους”. Οι ίδιοι προχώρησαν σ’ αυτό που οι άλλοι δεν τόλμησαν, επειδή γεννήθηκαν “κουρασμένοι”! Αμ’ οι μαθητές τους; Στον αέρα έπιασαν …την τρέλα τους! Επικοινωνούσαν! ‘Επρεπε να τους βλέπατε… Έλαμπαν, πετούσαν.
Στις 2 Μαρτίου 1990 πάλι στο θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών ο Θεατρικός ‘Ομιλος της Βαρβακείου ανέβασε την τραγωδία του Ευριπίδη “ΙΩΝ” με πολλή μεγάλη επιτυχία. Η μουσική του έργου έγινε από το μαθητή της Β’ Λυκείου Δημήτρη Παπανικολάου, ο οποίος συνόδευε τις μονωδίες του έργου με φλάουτο. Σήμερα είναι καθηγητής Φιλόλογος και τελειοποιεί τις μουσικές του σπουδές στο Λονδίνο.
Το 1990 οι μαθητές του Βαρβακείου Γυμνασίου πήραν μέρος στο διεθνή διαγωνισμό που διοργάνωσε η “Επιτροπή για την Προώθηση του Θεάματος” του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού. Ο διαγωνισμός είχε ως θέμα: “Μπείτε μέσα στα ίχνη της παράδοσης”, δηλ. έπρεπε να γραφτεί ένα θεατρικό έργο πάνω στην έρευνα και την αναζήτηση του μύθου.
Οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές τους επέλεξαν να διαπραγματευτούν το μύθο του “Σίσυφου”. Ύστερα από πολύμηνη συγγραφική προσπάθεια οι μαθητές της Β’ τάξης του Γυμνασίου της Βαρβακείου κατέληξαν να δώσουν θεατρική μορφή στην κεντρική ιδέα “Ο Σίσυφος είμαστε εμείς” Το έργο αυτό παρουσιάστηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας και βραβεύτηκε ανάμεσα σ’ όλα τα θεατρικά έργα που γράφτηκαν από όλες τις χώρες της Ευρώπης.
Η θεατρική ομάδα του Βαρβακείου έλαβε επίσημη πρόσκληση από το Γαλλικό κράτος για να παρουσιάσουν το θεατρικό τους έργο ενώπιον του Δημάρχου του Παρισιού Ζακ Σιράκ και δεκάδων άλλων προσωπικοτήτων των Γαλλικών γραμμάτων. Το έργο παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στα ελληνικά και στα γαλλικά και απέσπασε την ενθουσιώδη κριτική πολλών παραγόντων των γαλλικών γραμμάτων. Το έργο Ο Σίσυφος Είμαστε Εμείς” τυπώθηκε με έξοδα του γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού σε μια καλαίσθητη έκδοση που κυκλοφόρησε σ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες με πρωτοβουλία του γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού.
Το μεγάλο κατόρθωμα του Θεατρικού Ομίλου της Βαρβακείου Σχολής (Γυμνάσιο-Λύκειο) στάθηκε το ανέβασμα του “Χριστού Πάσχοντος”, βυζαντινής χριστιανικής τραγωδίας στις 7 Απριλίου 1993 και στη συνέχεια στις 9 Απριλίου 1993, την παραμονή του Λαζάρου, υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Λαϊκής Επιμόρφωσης στο κινηματοθέατρο “Παλλάς”. Γενικός Γραμματέας ήταν τότε ο “βαρβακειόπαις” Νίκος Αναγνωστόπουλος, ο οποίος προλόγισε την παράσταση. Η εφημερίδα “ΕΘΝΟΣ” έγραψε για την παράσταση θέτοντας ως τίτλο: “Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΑΜΆΤΗΣΕ ΣΤΟ ΒΑΡΒΑΚΕΙΟ”.
Η τελευταία παρουσία αρχαίας τραγωδίας από το Θεατρικό ‘Ομιλο των μαθητών του Βαρβακείου υπήρξε το έργο του Αισχύλου “Πέρσες”, στο θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών, στα πλαίσια του εορτασμού του Ετους Ιωάννη Βαρβάκη (1745-1825)” διακόσια πενήντα χρόνια από τη γέννησή του.
Η Βουλή των Ελλήνων σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας πρότεινε στο πλαίσιο του προγράμματος “Βουλή των Εφήβων” ο Θεατρικός ‘Ομιλος της Βαρβακείου Σχολής να παρουσιάσει στις 19 Ιουνίου 1996 στο θέατρο του Λυκαβηττού τους “Πέρσες” του Αισχύλου, όπερ και εγένετο.
Η παράσταση των “Περσών” έλαβε το Α’ Βραβείο στο θεατρικό διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας. Το βραβείο επιδόθηκε στο Βαρβάκειο από τον τότε Υπουργό κ Γεώργιο Παπανδρέου.
Recent Comments