Προς τον Κ. Μάριο Μπαχά, Πρόεδρο του Συλλόγου Αποφοίτων Βαρβακείου
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε,
Με την ευκαιρία της παρούσης, θα ήθελα και εγώ προσωπικά να ενισχύσω την τόσο δύσκολη προσπάθεια που γίνεται για την επαναφορά των παλαιών προτύπων σχολείων, το θεσμό για τον οποίον αυτά δημιουργήθηκαν από τους δωρητές και τους εμπνευστές τους. Σχολεία όπως ήταν η Βαρβάκειος Πρότυπος Σχολή, η Αναργύριος Σχολή στις Σπέτσες, το Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών, και άλλες. Είναι γνωστό ότι αυτά τα σχολεία προσέφεραν, χωρίς καμία ιδιαίτερη οικονομική δαπάνη την καλύτερη παιδεία που είχε ποτέ η Ελλάδα, με αποτέλεσμα να έχουν αποφοίτους λαμπρούς σημερινούς επιστήμονες, πολιτικούς, επιχειρηματιές. Το σύστημα αυτό στηριζόταν σε δύο βασικές αρχές:
Πρώτον η εισαγωγή των μαθητών γινόταν με διαφανείς διαδικασίες και σκληρό ανταγωνισμό κατόπιν δημοσίων εξετάσεων. Τα παιδιά αυτά προήρχοντο από όλη την επικράτεια. Από χίλιους μαθητές, στην αρχή υπήρχε χώρος μόνο για ογδόντα. Αργότερα όταν δημιουργήθηκαν περισσότερες θέσεις οι μαθητές έγιναν 120 και 160 και έτσι δημιουργήθηκαν 4 τμήματα των σαράντα μαθητών. ‘Ετσι, είχαμε τους καλύτερους μαθητές, αποφοίτους του Γυμνασίου. Ολο αυτά βέβαια αφορούν το Βαρβάκειο, αλλά από όσο γνωρίζω κάτι ανάλογο ίσχυε και για τα άλλα σχολεία αυτής της κατηγορίας.
Δεύτερον οι καθηγητές, οι οποίοι ήταν επίσης δημόσιοι υπάλληλοι, ήταν οι καλύτεροι στον κλάδο, γιατί για να διδάξουν στα πρότυπα σχολεία έπρεπε να παρακολουθήσουν το διδασκαλείο μέσης εκπαίδευσης και να περάσουν από δύσκολες εξετάσεις. Γνωστά είναι τα ονόματα καθηγητών όπως οι Τόγκας, Αδαμόπουλος, Πασάς στα μαθηματικά, Μάζης στην Φυσική, Λιόσης στην Χημεία και τόσοι άλλοι που δεν ενθυμούμαι και οι οποίοι πραγματικά διακρίθηκαν. Μα δεν ήταν μόνο αυτά τα μαθήματα στα οποία υπήρχαν διακεκριμένοι καθηγητές. Σε όλα τα μαθήματα τα παιδιά είχαν την δυνατότητα να πάρουν μία άριστη παιδεία.Οι εν λόγω καθηγητές δεν ετύγχαναν καλύτερων αποδοχών από τους άλλους συναδέλφους τους. Γι’ αυτούς ήταν τιμητική διάκριση να διδάσκουν στα πρότυπα σχολεία. Είχαν βεβαίως το σοβαρότατο πλεονέκτημα έναντι των άλλων, αυτό του αμεταθέτου. Δεν είχαν καμία μετακίνηση, ούτε σε άλλα σχολεία εντός της περιφέρειας, ούτε στην επαρχία.
Αυτά τα δύο στοιχεία έκαναν τα πρότυπα σχολεία ονομαστά.
Σήμερα αυτά τα σχολεία έπαψαν να είναι πρότυπα. Οι μαθητές εισάγονται με κλήρο, ένας θεσμός τελείως καταστροφικός για τον υγιή ανταγωνισμό. Με τον τρόπο αυτό πέφτει το μέσο επίπεδο όλων των μαθητών και κατ’ επέκταση όλης της παιδείας. Δεν χρειάζεται να σας αναφέρω παραδείγματα εξωφρενικά, κατά την άποψη μου.
Κατά την περίοδο μου ήμουν και εγώ Πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων του Βαρβακείου, είχα επαφή με τα όσα συνέβαιναν στο χώρο των σχολείων και έτσι είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσω εμπειρία, μέσα από την από την οποία έχω να προσθέσω και κάτι άλλο. Η αντίληψη ότι στο Βαρβάκειο πήγαιναν τα παιδιά των πλουσίων ήταν εντελώς εσφαλμένη. Σ’αυτό το σχολείο υπήρχαν παιδιά από όλες τις οικονομικές βαθμίδες της κοινωνίας. Μόνο που στο σχολείο αυτό, τα κριτήρια δεν ήταν οικονομικά. Το κριτήριο ήταν το πνευματικό επίπεδο, η εργατικότητα και η εξυπνάδα των μαθητών. Αυτά τα προσόντα κατέτασσαν τους μαθητές στις επίλεκτες ομάδες των 40 στο Βαρβάκειο. Ηταν αδύνατον να επιβιώσεις μέσα σε μία σκληρή παιδεία, αν δεν είχες όλα αυτά τα προσόντα. Τότε δεν έπαιζε ρόλο ούτε το ντύσιμο, ούτε ποιός είσαι, σημασία είχε να είσαι άριστος μαθητής. Και την εποχή εκείνη οι μαθητές κατέβαλαν τεράστιες προσπάθειες για να μπορούν να είναι άριστοι, διότι ούτε ιδιαίτερα μαθήματα υπήρχαν, ούτε άλλα βοηθήματα.
Κατά την γνώμη μου, υπάρχει άλλο ένα σημείο το οποίο είναι σημαντικό. Η εφαρμογή του συστήματος να υπάρχουν δύο διοικήσεις στα σχολεία. Αυτή του Γυμνασίου και αυτή του Λυκείου. Οι χωριστές αυτές διοικήσεις έχουν προκαλέσει τη διάσπαση του ενιαίου εκπαιδευτικού στόχου, που δεν έχει να κάνει μόνο με την καθαυτή εκπαίδευση αλλά και με την αγωγή και τη διάπλαση του χαρακτήρα των παιδιών. Δεν μπορεί να υπάρχουν δύο διοικήσεις με διαφορετική νοοτροπία. Πρέπει να υπάρχει μία και ενιαία. Μπορεί λοιπόν τα σχολειά να έχουν μία ενιαία διοίκηση, η οποία ενδεχομένως θα μπορούσε να εκπροσωπείται από δύο διευθυντές, του Γυμνασίου και του Λυκείου. Ουτωσώστε η γραμμή να είναι μία και η πολιτική διαπαιδαγώγησης των μαθητών επίσης μία. Για τη συμπεριφορά τους, για το ήθος τους, για την εμφάνιση τους, για όλα. Δεν εννοούμε βέβαια να γυρίσουμε στην ποδιά και στα καπέλα των δικών μας χρόνων. Οχι, υπάρχουν τρόποι δια μέσου των οποίων μπορούμε να έχουμε τα ίδια καλά αποτελέσματα της εποχής εκείνης χωρίς να είμαστε αναχρονιστικοί. Γιατί βεβαίως τα πάντα προχωρούν και εξελίσσονται.
Με αυτά τα λίγα θα ήθελα κλείνοντας, να επιβεβαιώσω και τη δική μου έση. Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο η προσπάθεια σας προκειμένου να επανέλθει ο θεσμός των προτύπων σχολείων. Είναι κρίμα να υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας εξαιρετικών σχολείων, χωρίς οικονομική επιβάρυνση των μαθητών, και αυτό να μην γίνεται πραγματικότητα. Δεν είναι τα χρήματα που κάνουν την παιδεία. Είναι το σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης των μαθητών. Και των καθηγητών αντίστοιχα. Κατά την γνώμη μου, υπάρχει άμεση ανάγκη και δημιουργίας σχολείων όπου οι καθηγητές θα εκπαιδεύονται ή καλύτερα θα μετεκπαιδεύονται για την καλύτερη και σωστότερη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
Recent Comments